When was the last time you opened your phone for no obvious reason?  Not to check a message, not for anything urgent -

just… because.

Maybe during a 10 second pause?

Or maybe during every restless moment?

Or perhaps just a minute ago before I came on stage?

That tiny restless moment.
How often does it happen to all of us?

That space — that instant before the swipe — that is what I want to talk about.

Because I believe if we pause right there, there may be an opportunity waiting for us. 

An opportunity that might hold the key to our next evolution — 

not technical, but human.

In this age of AI, maybe our next evolution isn’t faster intelligence…

but clarity and peace of mind.

What if pause isn’t wasted time at all?
What if pause is our new progress?

I love science and technology

As a young boy, I wasn’t especially good-looking nor strong or fast — but hey, I did have my brains. 

I studied physics, started my career in tech, helping organizations adopt whatever is next.

I was one of those consultants: weeks of data analysis, models, slides, late nights, pixel-perfect titles… then a 9 a.m. review to change it for a happy customer.

I’ve always been drawn to what I refer to as the fundamentals:
telecommunication, allowing people to connect and communicate;
public cloud, offering organizations infrastructure so they can innovate;
and now, AI — the next fundamental, transforming how we think and create.

As Max Bennett beautifully writes in his book A Brief History of Intelligence, every leap in human evolution has been a story of extending the mind.

You could say we’ve been increasingly using technology to shape the way we think, live, and work all along.

And now with AI, we’re expanding our intelligence itself — growing it with systems that learn with us and act beside us.

But to work with it wisely, we have the opportunity — and I would argue the responsibility — to reflect upon ourselves and develop human wisdom.

And this is where it becomes personal again.

As for me, there was always that second part — restless, nervous, never quite satisfied.

Always busy and always chasing the next project, the next accomplishment, the next thing that might finally bring me peace of mind.

And of course, it never did. 

So, I started looking for ways to fix it.

I travelled, met interesting people, and tried all kind of practices.

And then I came across a Buddhist monk named Bhante Vimalaramsi.

I signed up for a retreat, and after the first day of meditation, I carefully prepared for my interview with him.
I had notes — the full diagnostic.
And I thought: this is my moment; I will ask my questions, he will have the answer and I will get peace.

So I walked in, paid respect and said:

“Bhante, I still have challenges — my father passed away, I have a hearing impairment, I’ve been restless since childhood, there’s stress at work…”

He looked at me — kind eyes, calm voice — and said,

 “Yes. And we are all going to die.”

You can imagine the look on my face.

That one line truly landed. It also made me realize, working harder isn’t going to bring me peace. Or being more productive.  

 We all have our challenges and some more than others. They’re different, yes, but we all have struggles. Or put differently

Our personal context is unique. A level of suffering is universal.

 After that retreat, I went all in             

I even briefly ordained as a Buddhist monk.

And although putting on the robes was its own lesson, it is not going to bring peace by itself.

The real work is training the mind.

Because whether you’re in a monastery or a meeting room, the mind still wanders.

Wanting and striving helped our ancestors to survive and adapt.

But now, the same forward-leaning energy that once served us, often just keeps us restless and busy.  

And with AI on our side, it can predict what will keep us scrolling just a bit longer. 5 more seconds, 2 more posts and then … it’s dinner time!

Today, my consulting slides can be generated in five minutes — as long as I am clear about the why and what I want to achieve. Turns out, clarity saves more time than coffee ever did.

It’s no longer a question of how much we want, but what we want and why.

As AI grows in intelligence and doing, our next human evolution may not be about doing more, but about being, reflect on our wanting — and directing our attention wisely.

So what do we do? 

Life keeps moving, the phone keeps buzzing and dinner still needs to be made.

How do we develop a clear, steady mind in the middle of everyday life?

Do we try to focus harder — like pushing a ball under water until it bursts back up?

What if proven ancient human techniques could help with our evolution in human intelligence?

Here’s the thing, the distraction itself isn’t the problem.
It’s there — that’s the reality.

That jumping from one thing to the next —
that’s what is often called the monkey mind.

So the question is are we feeding the monkey mind bananas, or are we going to develop it?

The word mindfulness comes from the Pāli word sati,
which means to remember or memory. But to remember what?

Each moment we remember we are distracted, we can pause, relax, and return our attention back. That’s training our mind and that is getting a moment of peace and clarity right there.

So Mindfulness isn’t about focus

Mindfulness is to remember to observe how our mind’s attention moves from one thing to the next.

It’s that moment when you notice your hand reaching for the phone — or realize it’s already there and you are scrolling.  

That’s your chance to pause.
The pause itself is the training.

Over time, with practice, the mind becomes more collected and less reactive — distractions simply lose their grip and you will be able to have attention for a longer period of time.

Now you start picking up your phone for a reason, not because you are restless or there are ten empty seconds to fill.

This is mental development. Not by suppressing anything or trying to control the mind,
but by remembering to pause, let go, and relax before returning your attention.

Or put differently

Don’t focus on the light – let go of the darkness

People often think mindfulness is something you only train on a cushion.

Yes, meditation is the formal practice — and I can highly recommend it.

But we can, and I argue we should, develop our mind any time  —

life is meditation, meditation is life.

You don’t have to hit your next milestone. You don’t have to be a monk. This is not mystical.

Every time you remember your mind has wandered you have a choice.  A choice to pause, relax and return your attention. 

And this can be done while working, cooking, or listening to a TEDx talk.

<10 second pause>

I believe this was one of the longest pauses during a TEDx talk

I hope you’ve experienced a glimpse of pause as the new progress.

In this age of artificial intelligence, let’s also develop human wisdom.

Now you can decide — if you want to pick up your phone.

Thank you.  

Wanneer was de laatste keer dat je je telefoon opende zonder echte reden?
Niet om een bericht te checken, niet omdat er iets belangrijks was —
maar gewoon… omdat het kon.

Misschien tijdens een pauze van tien seconden?
Of misschien tijdens elk rusteloos moment?
Of misschien nog net een minuut geleden,
voordat ik hier op het podium kwam?

Dat kleine rusteloze moment.
Hoe vaak gebeurt het ons allemaal?

Die ruimte — dat ogenblik vlak vóór de swipe —
daar wil ik het over hebben.
Want ik geloof dat, als we dáár even pauzeren,
er misschien een kans op ons wacht.

Een kans die wel eens de sleutel kan zijn
tot onze volgende evolutie —
niet technisch, maar menselijk.

In dit tijdperk van kunstmatige intelligentie
ligt onze volgende evolutie misschien niet in snellere intelligentie,
maar in helderheid en gemoedsrust.

Wat als pauze helemaal geen verloren tijd is?
Wat als pauze onze volgende evolutie is?

Ik hou van wetenschap en technologie.

Als kind was ik niet bijzonder knap, sterk of snel —
maar goed, ik had wél mijn hersens.

Ik studeerde natuurkunde
en begon mijn loopbaan in de technologie,
waar ik organisaties hielp om steeds de volgende innovaties te implementeren.

Ik was zo’n consultant:
weken van data-analyse, modellen, slides,
late avonden, pixel-perfecte titels…
en dan om negen uur ’s ochtends een review
waarna alles weer werd aangepast voor een blije klant.

Wat mij altijd heeft aangetrokken,
zijn wat ik noem de fundamenten:

Telecommunicatie — waarmee mensen met elkaar kunnen verbinden.
De publieke cloud — die organisaties de infrastructuur geeft om te vernieuwen.
En nu: kunstmatige intelligentie —
het volgende fundament,
dat verandert hoe we denken en creëren.

Zoals Max Bennett prachtig schrijft in A Brief History of Intelligence:
elke sprong in menselijke evolutie
is het verhaal van het uitbreiden van ons verstand.

Je zou kunnen zeggen dat we technologie altijd al hebben gebruikt
om te vormen hoe we denken, leven en werken.

En nu, met AI, breiden we ons denken zélf uit —
we groeien samen met systemen die leren van ons en naast ons handelen.

Maar om er met inzicht mee te werken,
hebben we niet alleen de kans —
ik zou zeggen ook de verantwoordelijkheid —
om naar binnen te gaan,
en menselijke wijsheid te ontwikkelen.

En hier wordt het weer persoonlijk.

Bij mij was er altijd die tweede kant —
rusteloos, nerveus, nooit helemaal tevreden.

Altijd bezig, altijd op weg naar het volgende project,
de volgende prestatie,
het volgende ding dat me eindelijk rust zou brengen.

En natuurlijk gebeurde dat nooit.

Dus begon ik te zoeken naar manieren om het op te lossen.

Ik reisde, ontmoette inspirerende mensen,
en probeerde allerlei vormen van zelfontwikkeling.

Tot ik een boeddhistische monnik ontmoette: Bhante Vimalaramsi.

Ik schreef me in voor een retraite,
en na de eerste dag meditatie
bereidde ik zorgvuldig mijn gesprek met hem voor.

Ik had notities — een compleet overzicht van mijn uitdagingen.

En ik dacht: dit is mijn moment.
Ik stel mijn vragen,
hij geeft het antwoord,
en dan vind ik rust.

Dus ik ging naar binnen, groette hem respectvol, en zei:

“Bhante, ik heb nog steeds geen innerlijke rust —
mijn vader is overleden,
ik heb een gehoorbeperking,
ik ben al rusteloos sinds mijn kindertijd,
en er is stress op het werk…”

Hij keek me aan — met vriendelijke ogen, kalme stem —
en zei:
“Ja. En we gaan allemaal dood.”

Je kunt je mijn gezicht wel voorstellen.

Die ene zin kwam echt binnen.
Het deed me beseffen: harder werken gaat me geen vrede brengen.
Of me productiever maken.

We hebben allemaal onze uitdagingen,
sommigen meer dan anderen.
Ze zijn verschillend, ja,
maar we kennen allemaal ongemak.
Of, anders gezegd:

Onze persoonlijke context is uniek.
Een bepaalde mate van lijden is universeel.

Na die retraite ging ik er helemaal voor.

Ik heb zelfs kort als boeddhistische monnik geleefd.

En hoewel het leren dragen van de monnikspij op zichzelf een les was,
brengt dat nog geen rust.
Het echte werk is het trainen van ons bewustzijn.

Want of je nu in een klooster zit of in een vergaderzaal —
de gedachten dwaalt nog steeds af.

Verlangen en streven hebben onze voorouders geholpen te overleven en zich aan te passen.

Maar nu zorgt diezelfde voorwaartse energie er vaak alleen nog voor
dat we onrustig en druk blijven.

En met AI aan onze zijde
kan het zelfs voorspellen wat ons nog vijf seconden langer laat scrollen.
Nog twee posts — en dan is het etenstijd.

Tegenwoordig kunnen mijn consulting slides in vijf minuten worden gegenereerd —
zolang ik maar helder ben over het waarom en het doel.
Blijkt dat helderheid meer tijd bespaart dan koffie ooit deed.

Het is niet langer de vraag hoeveel we willen,
maar wát we willen, en waarom.

Terwijl AI groeit in intelligentie en handelen,
ligt onze volgende menselijke evolutie misschien niet in méér doen,
maar in zijn —
in reflecteren op ons verlangen,
en onze aandacht bewust richten.

Dus wat doen we dan?
Het leven gaat door,
de telefoon trilt nog steeds
en het eten moet nog op tafel.

Hoe ontwikkel je een helder en stabiel bewustzijn
midden in het dagelijks leven?

Proberen we te focussen, harder te concentreren —
zoals een bal die je onder water duwt
tot hij met kracht weer omhoog schiet?

Wat als eeuwenoude menselijke technieken
ons juist kunnen helpen
in onze evolutie van menselijke intelligentie?

Want de afleiding zelf is niet het probleem.
Ze is er gewoon — dat is de realiteit.

Dat springen van het ene naar het andere —
dat noemen we vaak de “monkey mind”.

De vraag is:
voeden we die aap met bananen,
of trainen we hem?

Het woord mindfulness komt van het Pali-woord sati,
wat “herinneren” of “herinnering” betekent.
Maar — herinnering aan wat?

Elke keer dat we ons herinneren dat we afgeleid zijn,
kunnen we pauzeren, ontspannen
en onze aandacht terugbrengen.
Dat ís het trainen van je bewustzijn.
En precies daar ontstaat een moment van rust en helderheid.

Mindfulness gaat dus niet over focus.
Mindfulness is het herinneren
om te observeren hoe onze aandacht beweegt van het ene naar het andere.

Het is dat moment waarop je merkt
dat je hand al naar je telefoon reikt —
of dat je al aan het scrollen bent.

Dat is je kans om te pauzeren.
De pauze zélf is de training.

Na verloop van tijd, met oefening,
wordt je bewustzijn stabieler en minder reactief.
Afleidingen verliezen hun greep,
en je kunt je aandacht langer vasthouden.

Dan pak je je telefoon omdat je dat wilt —
niet omdat je onrustig bent
of tien seconden wilt vullen.

Dit is mentale ontwikkeling.
Niet door iets te onderdrukken
of je bewustzijn te proberen te controleren,
maar door te herinneren te pauzeren,
los te laten
en te ontspannen
voordat je je aandacht terugbrengt.

Of, anders gezegd:

Richt je niet op het licht —
laat de duisternis los.

Veel mensen denken dat mindfulness iets is
wat je alleen traint op een kussen.

Ja, meditatie is de formele oefening —
en ik kan het van harte aanbevelen.

Maar we kunnen,
en ik zou zeggen: we móéten,
ons bewustzijn op elk moment trainen.

Het leven ís meditatie,
en meditatie ís leven.

Je hoeft geen volgende mijlpaal te halen.
Je hoeft geen monnik te worden.
Er is niets mystieks aan.

Elke keer dat je merkt dat je bewustzijn is afgedwaald,
heb je een keuze.
De keuze om te pauzeren,
te ontspannen,
en je aandacht terug te brengen.

En dat kun je doen terwijl je werkt,
kookt,
of luistert naar een TEDx-talk.

(Pauze van tien seconden)

Ik denk dat dit een van de langste stiltes was
tijdens een TEDx-talk.

Ik hoop dat je even hebt kunnen proeven
wat het betekent als pauze de nieuwe vooruitgang is.

In dit tijdperk van kunstmatige intelligentie
laten we ook onze menselijke wijsheid ontwikkelen.

En nu mag jij beslissen —
of je je telefoon oppakt.

Dank je wel.